Po uchwaleniu ustawy o obronie Ojczyzny rząd pracował miedzy innymi nad uporządkowaniem obowiązków placówek medycznych w razie zagrożenia kraju. Efektem tych prac było ukazanie się 3 października br. projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa.

Projektowane rozporządzenie zastępuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie warunków i sposobu przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa. Koncentruje się na kwestii przygotowań obronnych przy wykorzystaniu podmiotów leczniczych i porządkuje istniejący stan prawny na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa oraz w czasie wojny, tworząc podstawę do planowania i realizacji zadań. Obszarem dodatkowo ujętym w projekcie, w odróżnieniu od regulacji wcześniejszych, są przygotowania na potrzeby obronne realizowane przez dysponentów zespołów ratownictwa medycznego, w tym zespołów lotniczych. 

Zadania podmiotów leczniczych

W projekcie uregulowano warunki i sposób realizacji zadań na potrzeby obronne przez określone grupy podmiotów leczniczych, wraz ze wskazaniem zakresu wykonywanych przedsięwzięć:

• szpitale (oraz inne zakłady lecznicze, jeżeli wystąpi taka potrzeba) przygotowują się do zwiększonego udzielania świadczeń szpitalnych na potrzeby obronne państwa, w tym na potrzeby służb mundurowych, przez zaplanowanie odpowiedniej liczby łóżek szpitalnych, zgodnie ze wskaźnikiem (75 łóżek szpitalnych na 10 tys. mieszkańców województwa),
• dysponenci zespołów ratownictwa medycznego przygotowują się do zwiększonego udzielania świadczeń zdrowotnych na potrzeby obronne przez zespoły ratownictwa medycznego (zwiększenie liczby zespołów co najmniej o 10%),
• podmioty lecznicze wyznaczone do współdziałania w organizacji zespołów zastępczych miejsc szpitalnych planują zabezpieczenie udzielania świadczeń zdrowotnych w zespołach zastępczych miejsc szpitalnych (w szczególności zapewniając personel medyczny), tworzonych przez jednostki samorządu terytorialnego w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, zgodnie ze wskaźnikiem: 50 zastępczych miejsc szpitalnych na 10 tys. mieszkańców województwa,
• regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa przygotowują się do zapewnienia krwi i jej składników oraz produktów krwiopochodnych na potrzeby obronne państwa (planując zwiększenie działań w tym obszarze co najmniej o 100%),
• stacje sanitarno-epidemiologiczne przygotowują się do zapewnienia zabezpieczenia sanitarno-epidemiologicznego na potrzeby obronne państwa, planując zwiększenie gotowości i zdolności w tym celu. 

Personel i kadry medyczne

W procesie planowania powyższych przedsięwzięć uwzględnia się zapewnienie niezbędnego personelu i zabezpieczenia w zakresie infrastruktury, usług, procedur, wyposażenia i zaopatrzenia. W pierwszej kolejności podmioty powinny zaplanować wykorzystanie zasobów własnych oraz zasobów pozyskiwanych w ramach zawartych umów, porozumień, nałożonych świadczeń, w drugiej kolejności zabezpieczenie działalności podmiotów leczniczych i zespołów zastępczych miejsc szpitalnych może nastąpić w oparciu o system rezerw strategicznych oraz odpowiednie rozwiązania prawne i organizacyjne dotyczące funkcjonowania rynku medycznego i farmaceutycznego, wprowadzane stosownie do potrzeb w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny. 

Za zaplanowanie zapewnienia personelu, w tym personelu medycznego, w podmiocie leczniczym odpowiada kierownik tego podmiotu, uwzględniając charakter i wymiar nałożonego zadania na potrzeby obronne. Przy planowaniu należy wziąć pod uwagę pozostawanie zatrudnionych osób do dyspozycji kierownika danego podmiotu leczniczego w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny – w szczególności należy uwzględnić czy pracownicy posiadają przydziały mobilizacyjne lub są zatrudnieni jednocześnie w kilku podmiotach leczniczych (co może ich wykluczyć z możliwości pracy w danym podmiocie). Niezbędne jest również realizowanie na bieżąco zadań dotyczących wyłączania osób od obowiązku pełnienia czynnej służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny. 

Należy podkreślić, że wykonywanie w czasie pokoju przedsięwzięć dotyczących przygotowania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa ma charakter administracyjno-biurowy i w przypadku podmiotów leczniczych polega głównie na sporządzaniu stosownych planów. Zadania te są finansowane ze środków własnych podmiotów. Ponadto w czasie pokoju są realizowane przedsięwzięcia szkoleniowe, zgodnie z przepisami w sprawie szkolenia obronnego, przez organy wskazane w tych przepisach. 

Podmioty lecznicze, które nie uczestniczą w realizacji wyżej wskazanych zadań na potrzeby obronne państwa lub uczestniczą w takich zadaniach tylko w określonym zakresie swojej działalności, w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny udzielają świadczeń zdrowotnych w miarę możliwości tak jak w czasie pokoju. Ograniczenie działalności takiego podmiotu leczniczego przewiduje się w sytuacji gdy personel medyczny, infrastrukturę, wyposażenie lub zaopatrzenie takich podmiotów leczniczych planuje się wykorzystać w ramach zadań realizowanych na potrzeby obronne państwa. 

Plany na potrzeby obronne panstwa

W projekcie przyjęto, że w ramach przygotowania do realizacji zadań na poszczególnych szczeblach organizacji i nakładania zadań opracowuje się odpowiednie plany na potrzeby obronne państwa, tj.:

• plan udzielania świadczeń szpitalnych,
• plan organizacji i funkcjonowania zastępczych miejsc szpitalnych,
• plan udzielania świadczeń zdrowotnych na potrzeby systemu kierowania bezpieczeństwem narodowym,
• plan funkcjonowania zespołów ratownictwa medycznego,
• plan funkcjonowania lotniczych zespołów ratownictwa medycznego,
• plan funkcjonowania regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa,
• plan funkcjonowania stacji sanitarno-epidemiologicznych. 

W projektowanych przepisach określono kwestie dotyczące sporządzanych planów: wykonawców planów, organów uzgadniających i zatwierdzających plany, zakresu najważniejszych informacji, które powinny być zawarte w planach, zasad dotyczących aktualizacji planów. 

Plany powinny zawierać tylko niezbędne informacje mające wpływ na realne i prawidłowe wykonanie nałożonych zadań. 

W projekcie zastrzeżono, że dokumentacja związana z planowaniem zadań na potrzeby obronne (decyzje, plany, instrukcje, wytyczne) stanowi tajemnicę prawnie chronioną i nie podlega udostępnianiu na podstawie przepisów o dostępie do informacji publicznej.