2018-05-22

Poszanowanie intymności i godności pacjenta w praktyce

NIK o ochronie intymności i godności pacjentów w szpitalach

Szpitale nie zapewniają chorym prawa do intymności i godności które gwarantuje ustawa o prawach pacjenta. Przestarzała infrastruktura placówek medycznych, nieprawidłowe zachowanie personelu medycznego oraz niewłaściwa organizacja systemu monitoringu wizyjnego - to tylko niektóre nieprawidłowości wykryte przez Najwyższą Izbę Kontroli. W konsekwencji prawa pacjenta w wielu polskich szpitalach pozostają tylko formalną deklaracją. NIK sprawdziła 12 placówek.

W latach 2013 - 2016 z 19 do 40 wzrosła liczba stwierdzonych przez Rzecznika Praw Pacjenta naruszeń prawa pacjenta do intymności i godności.

                        


NIK skontrolowała, czy warunki, w których udzielane są świadczenia zdrowotne w szpitalach zapewniają ochronę prawa pacjenta do prywatności. Zbadano 12 szpitali.

W większości  (10 na 12) skontrolowanych szpitali warunki pobytu pacjentów utrudniały lub wręcz uniemożliwiały zapewnienie im  prawa do intymności i godności. Powodem były ograniczenia wynikające z przestarzałej infrastruktury placówek medycznych oraz konieczność zapewnienia opieki większej liczbie pacjentów niż pozwalała na to liczba miejsc. Dlatego byli oni umieszczani w wieloosobowych salach chorych, w których, w obecności innych osób, prowadzone były wywiady lekarskie. W takich warunkach dokonywano obchodów, informowano pacjentów o ich stanie zdrowia oraz wykonywano badania i zabiegi ingerujące w intymność pacjentów. Często prowadzono je bez użycia parawanów, np. w dwóch szpitalach liczba przenośnych parawanów była niewystarczająca w stosunku do liczby pacjentów.  W czterech szpitalach, z powodu braku miejsc w salach chorych  umieszczano pacjentów na korytarzach. Nawet w takich przypadkach nie zapewniano chorym  parawanów zabezpieczających przed obserwacją osób trzecich.

                        Łóżka pacjentów umieszczonych na korytarzach oddziałów w Szpitalu Bielańskim. Dokumentacja własna NIK sporządzona podczas kontroli.

Poszanowanie prawa pacjenta do intymności wiąże się również z zapewnieniem mu przez szpital odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych. W większości szpitali węzły sanitarno-higieniczne znajdowały się na korytarzach, przy czym liczba toalet i pryszniców często była za mała w stosunku do liczby korzystających z nich pacjentów. W czterech szpitalach łazienki i toalety były bez zamków umożliwiających ich zamykanie od wewnątrz, co narażało pacjentów na wtargnięcie osób trzecich. W niektórych  nie zasłonięto okien. W dwóch szpitalach łazienki były niedostosowane do korzystania przez pacjentów niepełnosprawnych.

                        

                    Niezasłonięte okna w ogólnodostępnej łazience na parterze w Szpitalu Solec. Dokumentacja własna NIK sporządzona podczas kontroli.

Szpital Solec

32 pacjentów z ośmiu sal Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej korzystało z trzech węzłów sanitarnych, w tym jednego przeznaczonego dla kobiet, jednego dla mężczyzn oraz jednej łazienki wspólnej dla mężczyzn i kobiet. We wspólnej łazience dla mężczyzn i kobiet znajdowały się dwa prysznice oddzielone od siebie tylko ścianką działową i zasłoną. Drzwi każdej z trzech łazienek nie były wyposażone w zamki.

Szpital Nr 4 w Lublinie

Na 11 pacjentów przebywających na oddziale Ginekologii Operacyjnej przypadała tylko jedna toaleta, a na 16 pacjentów tylko jeden prysznic.

Miejski Szpital w Łodzi

Pacjenci Oddziału Chirurgiczno-Ogólnego korzystali tylko z dwóch węzłów sanitarnych

Dodatkowo w trzech szpitalach gabinety zabiegowe, w których udzielano świadczeń zdrowotnych, nie były zabezpieczone przed wejściem osób nieuprawnionych i brakowało jakiejkolwiek sygnalizacji  o wykonywaniu w danym momencie badania czy zabiegu.

Szpital w Bełchatowie

W trakcie oględzin prowadzonych przez kontrolera NIK, do niezamkniętego gabinetu  weszła w czasie zabiegu osoba postronna. 

Wojewódzki Szpital w Łodzi

Drzwi i okna gabinetów do badań i zabiegów dwóch oddziałów nie były zabezpieczone przed możliwością oglądu z zewnątrz.


NIK zauważa, że w dwóch szpitalach, które przeszły gruntowną modernizację, dzięki czemu pacjenci mogli przebywać w salach jedno, bądź dwu osobowych, problem przeprowadzania wywiadów lekarskich i zabiegów oraz udzielania informacji w obecności innych pacjentów występował sporadycznie. Tam  naruszanie intymności i godności pacjentów związane było głównie z niewłaściwym zachowaniem się personelu.

                            


Pacjenci 10 szpitali złożyli do dyrekcji tych placówek 59 skarg dotyczących naruszenia ich  godności i intymności, z których 80 proc. uznano za zasadne. Podnoszono w szczególności problem nietaktownego, lekceważącego bądź aroganckiego zachowania się lekarzy wobec pacjentów.

W ocenie NIK, bez radykalnej poprawy infrastruktury szpitali i uwrażliwienia personelu medycznego na potrzeby i uczucia hospitalizowanych osób, prawo pacjenta do intymność i  godność pozostanie tylko formalną deklaracją.

Dodatkowo w prawo jednostki do prywatności (w tym intymności i godności) ingeruje coraz powszechniej stosowany w miejscach publicznych, w tym w szpitalach, system monitoringu wizyjnego. Tymczasem obowiązujące przepisy nie regulują w sposób jednoznaczny i kompleksowy zasad funkcjonowania monitoringu wizyjnego oraz wykorzystywania i przetwarzania danych z niego uzyskanych. Wobec braku ustawowych uregulowań szpitale w sposób uznaniowy rozmieszczały kamery w pomieszczeniach szpitalnych. 

Monitoringiem wizyjnym objęte były również pomieszczenia , w których obowiązujące przepisy nie przewidują obecności kamer  np. w gabinetach zabiegowych, salach chorych i obserwacyjnych, izolatkach, gabinetach rezonansu magnetycznego oraz w punktach rejestracji pacjenta.  Brak kompleksowych uregulowań dotyczących funkcjonowania monitoringu w podmiotach leczniczych stwarza wysokie ryzyko nadmiernej ingerencji w prywatność pacjentów i niedostatecznej ochrony ich danych osobowych.

Ponadto w dwóch szpitalach, oprócz czynnych kamer, umieszczono ich atrapy, co mogło wzbudzać u pacjentów poczucie ingerencji w ich sferę prywatności, a także powodować błędne poczucie bezpieczeństwa.

Zdaniem NIK, dyrektorzy szpitali przed zainstalowaniem monitoringu wizyjnego, kierując się zasadą gospodarności, powinni przeanalizować  celowość jego wprowadzenia, określić koszty wdrożenia i funkcjonowania systemu. W żadnym ze skontrolowanych szpitali nie zrobiono tego. Nie analizowano także rozmieszczenia kamer pod kątem ingerencji monitoringu w prawo pacjentów do prywatności. Co więcej żaden z 12 szpitali nie analizował  skuteczności działania monitoringu pod kątem postawionych mu celów, takich jak poprawa bezpieczeństwa pacjentów czy też zabezpieczenie materiału dowodowego w przypadkach zarejestrowania czynów zabronionych. W większości szpitali zamontowanie kamer nie przełożyło się na poprawę bezpieczeństwa w szpitalach. W czterech szpitalach, pomimo zainstalowania monitoringu, liczba niebezpiecznych zdarzeń wręcz wzrosła.

Monitoring wizyjny z szpitalach może powodować także niedostateczną ochronę danych osobowych pacjentów. Bowiem w większości badanych placówek nie zagwarantowano pełnej ochrony przetwarzania danych osobowych uzyskanych z monitoringu. Wynikało to z nieuznawania przez szpitale zbiorów obrazów pochodzących z niego za zbiory danych osobowych. Tymczasem jeżeli wizerunek osoby zostanie zapisany na twardym dysku lub innym nośniku, to wówczas mamy do czynienia z danymi osobowymi i obowiązkiem ich ochrony.

Wnioski

Kontrola wykazała, że warunki hospitalizacji pacjentów w szpitalach o przestarzałej infrastrukturze, a także niewłaściwe zachowanie personelu nie pozwalają na pełną realizację ich prawa do intymności i godności, zagwarantowanego w ustawie o prawach pacjenta. 

Najwyższa Izba Kontroli wnosi do Minister Zdrowia o:

  • wypracowanie standardów w zakresie infrastruktury i warunków organizacyjnych szpitala, a także prawidłowego zachowania personelu oraz doprowadzenie do ich obowiązkowego wdrożenia przez wszystkie szpitale, tak aby prawo to nie pozostawało tylko formalną deklaracją.
  • uregulowanie zasad i warunków prowadzenia obserwacji i rejestracji wizerunku osób i obrazu zdarzeń w podmiotach leczniczych, w tym w szpitalach.

Wyniki kontroli wskazują na ograniczenie konstytucyjnie chronionego prawa obywateli do prywatności, spowodowane stosowaniem monitoringu wizyjnego. Na ten fakt NIK zwracała uwagę już we wcześniejszych kontrolach (nt. „Funkcjonowanie miejskiego monitoringu wizyjnego” oraz „Wykorzystywanie monitoringu wizyjnego w szkołach i jego wpływ na bezpieczeństwo uczniów”). Skierowane wówczas do Rady Ministrów wnioski o ustawowe uregulowanie zasad funkcjonowania monitoringu  nie zostały zrealizowane.

Dlatego NIK wnosi do Prezes Rady Ministrów o:

  • doprowadzenie do kompleksowego uregulowania zasad funkcjonowania monitoringu wizyjnego w przestrzeni publicznej.



źródło:nik.gov.pl

KOMENTARZE
Dodaj komentarz
Usługi i zabiegi
wszystkie
320
koronawirus
28
pandemia
24
szczepienia
18
Narodowy Program Szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2
16
lista refundacyjna
15
covid-19
15
epidemia
14
raport nik
12
nik
10
kalendarz szczepień
10
szczepienia przeciw COVID-19
9
gif
7
reforma
7
wycofane z obrotu
7
rak płuca
6
ratownictwo medyczne
6
raporty
5
zdrowie psychiczne
5
dokumentacja
5
psychoterapia
5
centra zdrowia psychicznego
5
pielęgniarka poz
4
depresja
4
HPV
4
recepty
4
e-recepta
4
wynagrodzenie
4
psychiatria dzieci i młodzieży
4
projekty ustaw
3
pielęgniarka systemu
3
konferencja
3
onkologia
3
egzamin
3
krew
3
przetaczanie krwi
3
krwiodawstwo
3
rozporządzenie
3
poz
3
położna poz
3
choroby płuc
3
badania kliniczne
3
leki 75+
3
zdrowie psychiczne
3
szpital psychiatryczny
3
porada
3
psychiatria dziecięca
3
oddział psychiatryczny
3
system opieki
3
program kształcenia
3
grypa
3
kwarantanna
3
terapia uzaleźnień
3
e-skierowanie
3
choroby psychiczne
3
reforma szpitalnictwa
3
choroba zwyrodnieniowa stawów
3
choroby zwyrodnieniowe
3
patronat medialny
3
podwyżki
2
ustawa
2
nfz
2
uzależnienie
2
alkoholizm
2
ból
2
praca
2
transplantacja
2
wyroby medyczne
2
rak piersi
2
geriatria
2
młodzież
2
działania niepożądane
2
pielęgniarstwo
2
konkurs
2
współuzależnienie
2
pochp
2
badania naukowe w pielęgniarstwie
2
projekt rozporządzenia
2
strategia
2
ciąża
2
badania genetyczne
2
starzenie się
2
nowotwór
2
stwardnienie rozsiane
2
e-zdrowie
2
senior
2
choroby serca
2
otyłość
2
wytyczne
2
dzieci
2
hematologia
2
polityka lekowa
2
rak jelita grubego
2
normy zatrudnienia
2
udar mózgu
2
urlop szkoleniowy
2
uzależnienia
2
karta zgonu
2
rehabilitacja
2
leki na cukrzycę
2
pracodawca
2
morfologia
2
e-recepty
2
diagnoza
2
testy
2
przeszczepy
2
specjalizacja
2
zabieg operacyjny
2
rak jajnika
2
Optymalizacja materiału tkankowego
2
narkomania
2
e-porada
2
teleporada
2
wymaz
2
patomorforfologia
2
przeszczep serca
2
Nauka przeciw pandemii
2
hemofilia
2
choroby rzadkie
2
oddychamy.online
2
chirurgia bariatryczna
2
samobójstwa
2
zapalenie stawów
2
leki bezpłatne
2
udar
1
prawo
1
karta pacjenta
1
rzecznik
1
mammografia
1
pielęgniarka szkolna
1
politycy
1
transfuzja
1
książka transuzji
1
młoda pielęgniarka
1
powołanie
1
mięśniaki
1
macica
1
badanie serca
1
badanie epidemiologiczne w pielęgniarstwie
1
stomatologia dziecięca
1
symulacja medyczna
1
instrumentariuszki
1
cukrzyca
1
HIV
1
choroba alzheimera
1
standard
1
opieka okołoporodowa
1
Nobel medycyna
1
zlecenia lekarskie
1
choroby wątroby
1
WHO
1
ankieta
1
tętniak aorty brzusznej
1
alergia
1
dopalacze
1
narkotyki
1
rotawirus
1
zakażenie szpitalne
1
prawa pacjenta
1
spotkania autorskie
1
opinia konsultanta
1
zdrowie publiczne
1
choroby zawodowe
1
choroba parkinsona
1
schizofrenia
1
przeszczep szpiku
1
programy edukacyjne
1
przeszczep nerki
1
działalność lecznicza
1
SOR
1
niewydolność serca
1
komunikat bezpieczeństwa
1
depresja poporodowa
1
choroby mózgu
1
padaczka
1
kolonoskopia
1
rak prostaty
1
odwiedziny
1
wstrzymane w obrocie
1
rzs
1
badanie piersi
1
zapalenie płuc
1
AIDS
1
dawca szpiku
1
platforma
1
opiekun
1
endproteza
1
staw ramienny
1
leki wziewne
1
kobieta
1
szkodliwe picie
1
ból przewlekły
1
rak szyjki macicy
1
kleszcze
1
wypis
1
agresja
1
profilaktyka 40 plus
1
profilaktyka
1
informatyzacja
1
jeden etat
1
histerectomia
1
bilans dziecka
1
borelioza
1
neuron
1
podawanie leków
1
informacja medyczna
1
webinar
1
rozmaz
1
zgon pacjenta
1
autyzm
1
praktyki zawodowe
1
nowe metody operacyjne
1
rehabilitacja oddechowa
1
wady postawy
1
choroba niedokrwienna serca
1
lekomania
1
osocze
1
poronienie
1
wady serca
1
stwardnienie zanikowe boczne
1
przeszczep płuc
1
ablacja
1
białaczka
1
rak macicy
1
choroba afektywno-dwubiegunowa
1
promieniowanie
1
endometrioza
1
badanie krwi
1
choroby kręgosłupa
1
rreforma
1
cukrtzyca
1
centra opieki
1
zaburzenia rytmu
1
siatka płac
1
kwalifikacje
1
komisja zdrowia
1
button
close
SPECJALNOŚCI