Europejski Dzień Profilaktyki Udarowej
Prognozy demograficzne na najbliższe 15 lat zakładają, że w związku z przewidywanym powiększeniem się populacji osób po 65 roku życia liczba nowych przypadków udaru wzrośnie o 37% wśród mężczyzn i 38% wśród kobiet. Szacuje się, że w 2005 r. na świecie z powodu udaru mózgu zmarło 5,7 miliona osób, a przy braku wdrożenia odpowiednich działań prewencyjnych przewiduje się, że liczba ta może wzrosnąć nawet do 7,8 miliona w 2030 r.
W Polsce od kilkunastu lat jest dostępne leczenie przyczynowe udaru niedokrwiennego polegające na jednorazowym dożylnym podaniu leku rozpuszczającego zakrzep w tętnicy mózgowej. Do takiego leczenia w Polsce i na świecie kwalifikuje się najwyżej 30% chorych na udar niedokrwienny. Leczenie to jest niestety skuteczne tylko u około 25% leczonych, a jego skuteczność zależy od czasu między zachorowaniem a podaniem leku, im krótszy – tym efekt leczenia jest lepszy.
Drugim sposobem leczenia przyczynowego ostrego udaru niedokrwiennego mózgu jest leczenie wewnątrztętnicze (trombektomia mechaniczna). Leczenie udaru niedokrwiennego za pomocą trombektomii mechanicznej jest uznane za przełomowe w neurologii światowej. Znalazło miejsce w najnowszych zaleceniach europejskich i amerykańskich. Polskie Towarzystwo Neurologiczne wskazuje, iż metoda leczenia za pomocą mechanicznej trombektomii, z uwagi na wysoką skuteczność, stanowi przełom w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu. Krokiem milowym w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu za pomocą trombektomii mechanicznej, zwiększającym liczbę potencjalnych beneficjentów tej metody, stało się udokumentowanie w 2018r. skuteczności trombektomii mechanicznej w znacznie wydłużonym oknie terapeutycznym (czas od wystąpienia pierwszych objawów do rozpoczęcia leczenia), w badaniu Defuse3 do 16 godzin, a w badaniu DAWN nawet do 24 godzin przy zastosowaniu programu do post-processingu obrazowania mózgu.
W ślad za doniesieniami naukowymi w 2018 r. rozporządzeniem Ministra Zdrowia wdrożono program pilotażowy dotyczący leczenia ostrej fazy udaru niedokrwiennego za pomocą trombektomii mechanicznej. Początkowo do pilotażu weszło 7 wyspecjalizowanych ośrodków wykonujących zabieg trombektomii mechanicznej. W roku 2019 do programu pilotażowego włączono kolejnych 11 specjalistycznych ośrodków. Działanie to zostało dodatkowo uzupełnione poprzez realizację programu polityki zdrowotnej pn. Program Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego POLKARD na lata 2017-2020, w którym od 2018 roku realizowane jest zadanie pn.: Poprawa dostępu do terapii w ostrym udarze mózgu. Model regionalnej między szpitalnej sieci poprawiającej efektywność leczenia ostrej fazy udarów niedokrwiennych mózgu, zwiększenie dostępności do inwazyjnych terapii endowaskularnych i skrócenie czasu do interwencji – TELESTROKE.
Dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Zdrowia, w ramach zadania TELESTROKE jednostki realizujące program pilotażowy trombektomii zostaną wyposażone w program do post-processingu obrazowania mózgu, który umożliwia wizualizację obszarów nieprawidłowej hemodynamiki mózgowej i automatycznie zapewnia przejrzyste, łatwe do zinterpretowania mapy, które identyfikują obszary mózgu ze zmniejszonym przepływem krwi a co za tym idzie wskazują z niezwykłą dokładnością gdzie doszło do zablokowania przepływu krwi i gdzie zlokalizowane jest ognisko udarowe.
Sprawna organizacja opieki nad chorymi z udarem mózgu jest możliwa dzięki utworzeniu 18 Lokalnych Sieci Udarowych, w skład których wchodzi Nadrzędne Centrum Udarowe oraz geograficznie powiązane Rejonowe Oddziały Udarowe. W ramach sieci, lekarze Rejonowych Oddziałów Udarowych kontaktują się z lekarzami pracującymi w Nadrzędnym Centrum Udarowym i razem podejmują decyzję, czy w konkretnym przypadku można zastosować trombektomię mechaniczną. Dzięki wypracowanym standardom kwalifikacji chorych do leczenia za pomocą trombektomii mechanicznej w oparciu o możliwości programu do post-processingu obrazowania mózgu, możliwe jest szybkie przetransportowanie pacjenta do ośrodka, w którym otrzyma wysokospecjalistyczną pomoc medyczną, szybkie podjęcie leczenia u szerszej grupy pacjentów dając tym samym szansę na wyleczenie, uniknięcie trwałej niepełnosprawności i śmierci.
Lista wyspecjalizowanych jednostek wykonujących zabieg Trombektomii Mechanicznej:
- Górnośląskie Centrum Medyczne im. prof. Leszka Gieca Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach;
- Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie;
- Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 im. św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie;
- Samodzielny Publiczny Specjalistyczny Szpital Zachodni im. św. Jana Pawła II w Grodzisku Mazowieckim;
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego w Szczecinie;
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 4 w Lublinie;
- Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu;
- Szpital Uniwersytecki nr 2 im. dr. Jana Biziela w Bydgoszczy;
- Szpital Uniwersytecki w Krakowie;
- Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku;
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu;
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku;
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Olsztynie;
- Wojewódzkie Specjalistyczne Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. Kopernika w Łodzi;
- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. św. Jadwigi w Opolu;
- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Olsztynie;
- Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach;
- Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie.
źródło: www.mz.gov.pl
