Rozpoznanie raka nerki każdego roku słyszy ponad 5 tysięcy osób w Polsce. U części z nich dzięki wykryciu choroby w początkowym stadium, leczenie może być prowadzone z intencją radykalną i zakończyć się przeprowadzeniem zabiegu chirurgicznego. Specjaliści zrzeszeni w strukturach Stowarzyszenia Polska Grupa Raka Nerki podkreślają, że dzięki modyfikacjom wprowadzonym do programu lekowego B.10 obecnie zyskaliśmy narzędzia pozwalające na efektywne leczenie chorych z zaawansowanym rakiem nerki, które istotnie zbliżają nas do światowych  standardów terapeutycznych obowiązujących w tej chorobie. Aby skutecznie walczyć z tym przeciwnikiem potrzebna jest ponadto edukacja – tak w środowisku lekarskim jak świadomość społeczna zagrożenia ze strony raka nerki - dotycząca czynników ryzyka zachorowania, profilaktyki i wczesnych objawów nowotworu - podkreślają eksperci podczas konferencji Rak nerkowokomórkowy - epidemiologia i leczenie. Zmiany i rekomendacje w opiece nad pacjentem.

W Polsce rak nerki znajduje się na 9. miejscu wśród mężczyzn (ok. 3,6% wszystkich nowotworów) oraz 10. wśród kobiet (ok. 2,6% wszystkich nowotworów)[1] na liście najczęściej występujących nowotworów. Rocznie z jego powodu w naszym kraju umiera aż 2,5 tysiąca osób. W oparciu o obserwacje przeprowadzone w okresie ostatniej dekady zauważa się wzrost zachorowalności na ten nowotwór, co może mieć związek ze zjawiskiem starzenia się społeczeństwa i zwiększaniem długości życia, a także zastosowaniem lepszych i dokładniejszych badań diagnostycznych (USG, TK czy MRI).

Na co zwrócić uwagę

W zdecydowanej większości przypadków raka nerki wzrost guza w obrębie narządu nie daje żadnych objawów. Tak zwana triada Virchowa, czyli ból w okolicy lędźwiowej, krwiomocz i guz w obrębie jamy brzusznej występują niezwykle rzadko[2]. Gdy zmiana nowotworowa zwiększa swoją wielkość, zaczyna uciskać istotne struktury i narządy lub dochodzi do pojawienia się przerzutów odległych, dostrzec można pewne symptomy choroby. Jak wskazują dane ok. 30% chorych trafia do lekarza późno - w okresie, gdy doszło już do rozsiewu nowotworu, co zwykle eliminuje możliwość stosowania najskuteczniejszej metody leczenia jaką jest usunięcie guza metodą chirurgiczną. 

Dziś rak nerki zwykle wykrywany jest przypadkowo – w trakcie wykonywania badań w rakach diagnostyki innych chorób czy niezwiązanych z guzem nerki objawów i dolegliwości. Warto jednak szczególnie zwrócić uwagę na:

• utrzymujący się ból odcinka lędźwiowego pleców – zwykle jednostronny,
• podwyższoną temperaturę ciała – bez uchwytnej przyczyny infekcyjnej,
• zmniejszony apetyt,
• niezamierzoną utratę masy ciała,
• przewlekłą chorobę nerek prowadzącą do ich niewydolności – z koniecznością wdrożenia dializoterapii,
• nadciśnienie tętnicze
• nawracające infekcje dróg moczowych,
• krwiomocz.

- Lekarz rodzinny, może zlecić wykonanie potrzebnych badań laboratoryjnych i obrazowych – USG jamy brzusznej lub USG nerek. W niektórych gabinetach lekarze POZ mogą wykonać takie badanie na miejscu. Jako Polska Grupa Raka Nerki apelujemy do społeczeństwa, by rozsądnie i odpowiedzialnie podchodzić do kwestii związanych ze zdrowiem, nie bagatelizować niepokojących objawów i nie odkładać zaplanowanych z ich powodu wizyt lekarskich. Rak nerki, podobnie jak nowotwory o innej lokalizacji narządowej, wykryty we wczesnym stadium jest całkowicie wyleczalny – wymienia prof. dr hab. n. med. Piotr Radziszewski, Kierownik i Ordynator Kliniki Urologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członek PGRN.

Nowoczesne leczenie raka nerki

Od maja 2022 roku chorzy z zaawansowanym rakiem nerki mają możliwość korzystania z nowoczesnego leczenia w 3 liniach terapii sekwencyjnej w ramach programu lekowego B.10. Dzięki modyfikacji kryteriów włączenia do programu lekowego i zmianom organizacyjnym, tj. m.in. rozszerzeniu możliwości stosowania leczenia systemowego do 3 linii terapii sekwencyjnej, refundacji leczenia skojarzonego – jednoczasowego stosowania nowoczesnych leków z grupy immunoterapii nowej generacji oraz poszerzeniu wskazań do stosowania dostępnych już wcześniej opcji terapeutycznych z leczenia w ramach wspomnianego programu lekowego, skorzystać może większa liczba chorych – także osób, u których rozpoznano inne niż jasnokomórkowe typy raka nerki. Co ważne, nowoczesne leczenie może być wdrożone już w 1 linii, kiedy ma ono szanse przynieść największe korzyści kliniczne. 

- Aktualny kształt programu lekowego B.10 zbliża możliwości zastosowania refundowanego leczenia do standardów obowiązujących na świecie. Mamy już możliwość zastosowania nowoczesnego leczenia immunoterapią, zarówno w monoterapii, jak i skojarzenia dwóch cząstek. Możemy też skutecznie leczyć chorych przy wykorzystaniu terapii ukierunkowanych molekularnie. Wciąż czekamy jednak na refundację skojarzonego leczenia doustnymi lekami ukierunkowanymi molekularnie i immunoterapii nowej generacji w 1 linii leczenia sekwencyjnego – podsumowuje dr hab. n. med. Jakub Kucharz, onkolog kliniczny z Kliniki Nowotworów Układu Moczowego, Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie Państwowy Instytut Badawczy, członek PGRN.

U chorych, u których choroba ograniczona jest do narządu możliwe jest zastosowanie leczenia chirurgicznego, i w zależności od rozmiaru guza oraz innych czynników, polega na wycięciu części nerki razem z guzem (nefrektomia częściowa) lub całej nerki (nefrektomia całkowita). 

- Obecnie w chirurgicznym leczeniu raka nerki z powodzeniem wykorzystujemy też w Polsce systemy robotyczne. Chirurgia robotyczna wspomaga pracę operatora, a urządzenie zapewnia dużą precyzję ruchów, niemożliwą do uzyskania przez człowieka. Zabiegi takie to też mniejsze ryzyko zdarzeń niepożądanych i skrócenie okresu rekonwalescencji pacjenta. Niestety, obecnie z zabiegów z użyciem robota DaVinci można skorzystać wykonując jedynie niektóre operacje urologiczne, ginekologiczne, operując raka jelita grubego, w zabiegach kardiochirurgii i torakochirurgii. Nadal czekamy na możliwość wykorzystania DaVinci w resekcji raka nerki – wymienia prof. dr hab. n. med. Piotr Radziszewski, Kierownik i Ordynator Kliniki Urologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członek PGRN.

Zgromadzeni eksperci podkreślają, że obok pełnego dostępu do narzędzi w postaci farmakoterapii i nowoczesnych metod chirurgii stosowanych w leczeniu raka nerki, bardzo ważną rolę w procesie terapeutycznym odgrywa współpraca na linii lekarz – pacjent. Bez zaangażowania i czujności chorego w aspekcie właściwego reagowania w przypadku pojawiania się działań niepożądanych zastosowanego leczenia, osiągnięcie sukcesu może być trudne – jeśli w ogóle możliwe.

- Rak nerki to nie wyrok. Dziś nawet zaawansowane stadium choroby można skutecznie leczyć, dzięki odpowiednio dobranej terapii, zaangażowaniu i przede wszystkim współpracy między lekarzem a pacjentem. Nie bójmy się zadawania pytań, nie obawiajmy się dyskusji ze specjalistą i pamiętajmy, że pacjent który jest wyedukowany, to partner w decydowaniu o swoim leczeniu– podsumowuje pan Maciej Urban, pacjent onkologiczny.

Polska Grupa Raka Nerki w trosce o chorych z rakiem nerki podejmuje działania edukacyjne skierowane nie tylko do pacjentów, ale też do lekarzy.

- By pomóc specjalistom zajmującym się na co dzień leczeniem raka nerki grono ekspertów Stowarzyszenia  PGRN opracowało raport „Rak nerkowokmórkowy – epidemiologia i leczenie”* Dokument stanowi zbiór  najważniejszych informacji dotyczących rozpowszechnienia choroby oraz zagrożenia społecznego z jej strony. To zbiór rekomendowanych przez polskie i zagraniczne towarzystwa naukowe zaleceń terapeutycznych raka nerki. Dokument dedykowany jest lekarzom. Mamy nadzieję, że będzie on służył jako wsparcie klinicystom zaangażowanym w sprawowanie opieki nad chorymi z rakiem nerki – dodaje dr hab. n. med. Jakub Żołnierek – prezes Stowarzyszenia Polska Grupa Raka Nerki. 

*dokument dostępny jest na stronie internetowej

¬¬¬

Polska Grupa Raka Nerki to stowarzyszenie zrzeszające klinicystów z dziedziny onkologii klinicznej i urologii, których celem jest poprawa wyników leczenia chorych na raka nerki w Polsce poprzez zapewnienie wielodyscyplinarnej opieki wykorzystującej nowoczesne procedury operacyjne, radioterapeutyczne oraz nowoczesne leki – stosowane zgodnie z najlepszymi  standardami i aktualną wiedzą medyczną. Więcej informacji o PGRN dostępnych jest na stronie https://pgrn.pl/oraz profilu Facebook

[1] Polska Grupa Raka Nerki - Strona główna (pgrn.pl)

[2] Rak nerki (nerkowokomórkowy) - przyczyny, objawy i diagnostyka (zwrotnikraka.pl)

żródło: materiały prasowe Polskiej Grupy Raka Nerki