Pobyt w szpitalu z dzieckiem to jedna z bardziej stresujących sytuacji w życiu nie tylko dla niego, ale też dla jego opiekunów. Wiąże się z tęsknotą za domem, obawą przed bólem i procedurami medycznymi. Czy rodzeństwo i znajomi mogą odwiedzać małego pacjenta? Co może ze sobą zabrać? Czy może współdecydować o swoim leczeniu?

Prawa dzieci, które przybywają do szpitala, reguluje Europejska Karta Praw Dziecka w Szpitalu. Jej podstawą jest ratyfikowana przez Polskę Międzynarodowa Konwencja Praw Dziecka.

Komentarz dotyczący praw dziecka w szpitalu przygotowali we współpracy z Rzecznikiem Praw Pacjenta eksperci Fundacji Dr Clown. Jak wskazują w kontekście hospitalizacji małoletniego, „jednym z ważnych sposobów na poradzenie sobie ze związanym z tym stresem i poczuciem bezsilności jest z pewnością świadomość przysługujących pacjentowi i jego opiekunom praw, ale także związanych z pobytem w placówce medycznej ograniczeń”.

Dziecko w szpitalu może liczyć na wsparcie nie tylko rodziców

Chociaż największym wsparciem dla dziecka w czasie hospitalizacji bywa często rodzic, oprócz niego nad przestrzeganiem praw małoletnich pacjentów czuwa Rzecznik Praw Dziecka. W części szpitali istnieje również stanowisko Pełnomocnika ds. Praw Pacjenta. Warto skorzystać z jego pomocy, gdy rodzic lub opiekun prawny ma wątpliwości, czy postępowanie personelu medycznego jest zgodne z prawem. Drzwi pełnomocnika otwarte są również dla dzieci. Mogą same zwrócić się do niego, gdy mają jakiekolwiek pytania lub skargi.

„Zarówno pełnomocnik, jak i rzecznik powinien wysłuchać dziecko, pomóc i przekazać rodzicom lub opiekunom informację o zdarzeniu. Dziecko w szpitalu może również poprosić o rozmowę z psychologiem, jednak do jej przeprowadzenia wymagana jest zgoda rodziców” – przypominają eksperci.

Prawa dziecka w szpitalu

Dziecko powinno trafić do szpitala tylko wtedy, gdy nie jest możliwe jego leczenie w domu, w poradni lub na oddziale dziennym. Jeśli dojdzie do hospitalizacji, to bliska osoba – rodzic, opiekun lub wskazana przez niego osoba — ma prawo towarzyszyć dziecku w szpitalu przez całą dobę, również na oddziale intensywnej terapii, nie ponosząc za to opłaty. Bywają jednak pewne wyjątkowe sytuacje, gdy to szpital decyduje o obecności opiekuna.

Rzecznik Praw Pacjenta wyjaśnia, że każdy pacjent ma prawo, aby podczas udzielania świadczeń zdrowotnych była obecna przy nim osoba bliska. „Jednak odmowa realizacji tego prawa może być podyktowana obiektywnymi przesłankami — zagrożeniem epidemicznym oraz bezpieczeństwem zdrowotnym pacjenta. Z tego też powodu w szpitalach psychiatrycznych oraz zakaźnych tego rodzaju prawo jest stosowane z dużymi ograniczeniami” – przypomina.

Brak opłat – jak wyjaśniają dalej eksperci – dotyczy samego pobytu w placówce. Szpital może natomiast naliczyć opłaty pokrywające ponoszone koszty, jak sprzątanie czy zużycie wody i energii.

„Warunki, w jakich będzie przebywał rodzic lub opiekun, zależą od możliwości organizacyjnych danej placówki. Obowiązkiem szpitala jest również zapewnienie małemu pacjentowi możliwości kontaktu z bliskimi, np. telefonicznie lub mailowo” – dodają.

Dziecko ma prawo wiedzieć o stanie swojego zdrowia, diagnostyce i leczeniu oraz o tym, co może się wydarzyć, jeśli terapia nie zostanie podjęta. Rodzic nie może zabronić lekarzowi przekazania dziecku tego typu informacji, jednak jej zakres powinien być dostosowany do wieku pacjenta. Rodzice lub opiekunowie mają prawo dostępu do dokumentacji medycznej dziecka.

Kiedy nastolatek może zacząć decydować o swoim leczeniu?

Pacjent powyżej 16. roku życia ma prawo do wyrażenia lub odmowy zgody na czynności medyczne, może też nie zgodzić się na kontynuację już rozpoczętego leczenia. „Jeśli jego decyzja jest sprzeczna z decyzją opiekunów, obowiązkiem lekarza jest skierowanie sprawy do sądu rodzinnego” – wyjaśniają eksperci.

„Wcześniej zgodę na diagnozowanie i leczenie wyrażają rodzice opiekunowie, jeżeli jednak lekarz uzna, że może to zaszkodzić pacjentowi, ma obowiązek zwrócić się do sądu, co może skutkować ograniczeniem praw rodzicielskich w zakresie umożliwiającym leczenie. W przypadku gdy decyzja opiekunów bezpośrednio zagraża życiu lub zdrowiu dziecka, obowiązkiem lekarza jest podjęcie leczenia nawet wbrew ich woli i bez orzeczenia sądu” – podkreślają.

Dziecko w szpitalu ma prawo do przebywania z rówieśnikami, odpoczynku i nauki. Może zabrać ze sobą swoją ulubioną książkę, zabawkę np. przytulankę, a rzeczy przechowywać w przeznaczonym do tego miejscu. W każdej chwili może zadzwonić albo napisać do rodziców lub opiekunów, poprosić o rozmowę z osobą duchowną.

Wszystkie informacje o chorobie małoletniego pacjenta są objęte tajemnicą. Nie mogą być ujawnione nikomu poza nim samym i opiekunem.

Jeśli dziecko odczuwa ból, powinno zgłosić to od razu dorosłemu, a w szpitalu – personelowi medycznemu.

W razie jakichkolwiek pytań i wątpliwości rodzic może szukać pomocy, dzwoniąc pod numer Telefonicznej Informacji Pacjenta 800 190 590.

Źródło: zdrowie.pap.pl

Komentarz ekspercki Fundacji Dr Clown we współpracy z Rzecznikiem Praw Pacjenta

Informacja RPP nt. Karty Praw Dziecka Pacjenta  

zdjęcie: adobe stock