Dotkliwy ból miesiączkowy może być objawem endometriozy. 6-8 razy częściej występuje ona rodzinnie - u mamy i córki lub u sióstr. Wśród pacjentek leczonych z powodu niepłodności diagnozowana jest nawet u 50-60 proc. kobiet. Rozpoznawana jest również u niewielkiego odsetka kobiet w wieku menopauzalnym.

- Miesiączka nie musi boleć tak bardzo, że kobieta zwija się w kułak. Naturalną reakcją na skurcze macicy przy miesiączce jest niewielki ból. Jeśli zaś ból wyłącza z życia, sprawia, że kobieta musi dostosować pracę, wakacje i inne aktywności do cyklu miesiączkowego, nie jest to normą. Koniecznie trzeba się zgłosić do lekarza i wdrożyć diagnostykę - mówi dr n. med. Joanna Jacko z Medicover Hospital.

Według Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 Polska ma 38 179 tys. mieszkańców, a kobiety w wieku rozrodczym stanowią 23,9 proc. czyli 9 124 786 osób. Szacuje się, że z tej liczby między 6 a 10 proc. to kobiety chorujące na endometriozę. Niektóre z nich chorują ciężko - ból uniemożliwia im normalne funkcjonowanie, a endometrioza utrudnia lub wręcz uniemożliwia urodzenie dziecka.

W gabinecie lekarskim często jeszcze kobiety uskarżające się na silny ból podczas miesiączki słyszą: „Musi boleć, taka już pani uroda”. Boli przy stosunku płciowym? „Widocznie taką ma pani budowę. Jest pani za młoda na endometriozę”. I tak dalej. Zalecenie, by wziąć leki rozkurczowe, środek przeciwbólowy, wygodnie położyć się i czekać, odpoczywać i nie stresować się. I zapewnienie, że po pierwszym dziecku wszystko wróci do normy.

– Gdyby taki ból dotyczył mężczyzn, pewnie już dawno choroba miałaby wycenione procedury i wypracowany program leczenia – uważa dr Joanna Jacko.

Podkreśla, że nie należy lekceważyć dolegliwości bólowych.

Ale objawem endometriozy nie są tylko bolesne miesiączki.

- Jedna z moich pacjentek skarżyła się na ból lewego stawu biodrowego, poruszała się o kulach, a w czasie miesiączki nie była w stanie wstać z łóżka. W trakcie miesiączki pojawić się może także ból prawego barku lub ból ramienia, ból w prawym podżebrzu, w klatce piersiowej, duszność, wysięk opłucnowy, odma opłucnej, krwioplucie. Jeśli zaś guz endometrialny uciska na  moczowód, dochodzi do poszerzenia układu kielichowo-miedniczkowego nerek. Powoli, bezboleśnie dochodzi do zniszczenia nerki  – opowiada lekarka.

Specjalistka zwraca też uwagę, że endometrioza powłok brzusznych pojawia się jako powikłanie po cesarskim cieciu. Piekący ból pojawia się w miejscu wyczuwalnego guza powłok brzusznych, a dolegliwość nasila się przed miesiączką.

Czym jest endometrioza?

Endometrium to błona wyścielająca macicę. Endometrioza to schorzenie charakteryzuje się występowaniem tkanki podobnej do endometrium w innej lokalizacji niż jama macicy. Może naciekać wszystkie narządy jamy otrzewnowej oraz rzadziej, odleglejsze lokalizacje.
Endometrioza może występować w:

• jajnikach,
• jajowodach,
• macicy,
• jelitach,
• pęcherzu moczowym,
• otrzewnej,
• przeponie,
• w innych lokalizacjach.

Ciężką postać ma endometrioza głęboko naciekająca przegrody odbytniczo-pochwowej. Dlatego daje szereg objawów, które są charakterystyczne dla innych chorób. Kobiety zaczynają więc pielgrzymować do różnych specjalistów, od lekarza rodzinnego po internistę, gastrologa, urologa, proktologa, ortopedę, neurologa, endokrynologa, psychiatrę, fizjoterapeutę. Obecnie upływa około 7 lat od momentu, gdy kobieta zaczyna szukać pomocy, do momentu postawienia prawidłowego rozpoznania.

Objawy endometriozy

• bolesne miesiączkowanie
• ból w obrębie miednicy
• ból przy wypróżnieniach; miękkie stolce
• krwawienia z odbytu
• ból przy współżyciu seksualnym
• bolesne parcie na mocz.

Trzeba jednak pamiętać, że często endometrioza nie daje objawów i jest wykrywana przypadkowo podczas badań diagnostycznych.

Obecność w miejscu innym niż fizjologiczne ognisk endometrium, które reaguje na zmiany hormonalne zachodzące w cyklu miesiączkowym, doprowadza do powstania przewlekłej reakcji zapalnej. Endometrioza jest chorobą niejednorodną i wielopostaciową. Często nawraca.

Choroba zwiększa ryzyko wystąpienia raka jajnika; trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka jasnokomórkowego; dwukrotnie – raka wysokozróżnicowanego surowiczego. Zwiększa ponadto ryzyko chorób układu sercowo- naczyniowego, za co odpowiada niewydolność jajników i przedwczesna menopauza.

Ponieważ problem bólowy bywa bagatelizowany przez lekarzy i rodzinę, bo nikt nie chce uwierzyć, że aż tak bardzo może boleć, a ból ma charakter przewlekły, co czwarta chora na zaawansowaną endometriozę cierpi na depresję i ma myśli samobójcze.

Diagnostyka endometriozy

- By dostrzec zmiany endometrialne, czasami wystarczy szerzej otworzyć wziernik ginekologiczny, przy badaniu dotknąć palcem wnętrza pochwy. W diagnostyce ważne jest badanie USG, gdyż można zobaczyć nawet 66 proc. zmian dotyczących jelita umiejscowionych na odbytnicy i w zagięciu esiczo-odbytniczymi. Przy endometriozie występuje ponadto płyn w zatoce Douglasa, torbiele. Laparoskopia nie wydaje się konieczna. Ważne zaś jest badanie palpacyjne (red: uciskowe, badający układa dłoń na powierzchni powłok brzusznych) - mówi dr Joanna Jacko.

Zdaniem specjalistki, gdy lekarz zada osiem pytań, może wykluczyć lub potwierdzić endometriozę w bardzo wysokim odsetku przypadków:

czy ból jest ciągły?
czy ból pojawia się przed miesiączką? Jak długo?
czy miesiączki są bolesne?
czy boli przy wypróżnieniach?
czy pojawiają się krwawienia z odbytu?
czy jest bolesne parcie na mocz?
czy jest ból przy współżyciu?
czy jest ból okołoowulacyjny?
Leczenie endometriozy

Chorobę leczy się za pomocą farmakoterapii lub operacyjnie. Zmiany wówczas zostają usunięte, ale sama operacja – jak każda inwazyjna metoda - może powodować powikłania.
Leczenie powinno być wspomagane odpowiednią dietą, fizjoterapią i psychoterapią. Gdy pacjentka zaczyna przyjmować hormony, ból zmniejsza się. Chora odczuwa znaczną poprawę komfortu życia. Nieco zmniejszają się ogniska zapalne, ale dolegliwości nawracają po odstawieniu leków.

Wybór optymalnej metody leczenia powinien być dopasowany indywidualnie i najlepiej, by był podejmowany w oparciu o doświadczenie zespołu wielospecjalistycznego.

źródło:zdrowie.pap.pl

Źródła: konferencja „Zdrowie kobiety 2022” zorganizowana przez Fundację im. dr. Macieja Hilgiera; wystąpienie dr n. med. Joanna Jacko z Medicover Hospital.
http://www.czytelniamedyczna.pl/6795,endometrioza-gleboko-naciekajaca-przegrody-odbytniczopochwowej-problem-interdys.html