Choroba Alzheimera i inne zespoły otępienne: fakty, które warto znać

Zespoły otępienne, z których najbardziej znany to choroba Alzheimera, to coraz powszechniejszy problem obecnych czasów. Warto znać podstawowe fakty na temat tych zaburzeń oraz sytuacji osób bliskich chorego. Oni także cierpią.

Zgodnie z wyliczeniami WHO na całym świecie na demencję choruje ok. 50 mln ludzi (prawie 5 proc. populacji osób starszych), a każdego roku pojawia się niemal 10 milionów nowych przypadków. Ostatnie analizy wskazują, że na całym świecie każdego roku choroba dotyka prawie 9,9 mln kolejnych osób. Prognozy są bardzo niepokojące – liczba osób chorych na demencję może wzrosnąć na świecie do 82 mln w 2030 r.  W Polsce liczbę osób chorych szacuje się na około 400 tysięcy. Demencja jest piątą wiodącą przyczyną śmierci na świecie i główną przyczyną niesamodzielności starszych osób.

10 faktów o chorobie Alzheimera i innych zespołach otępiennych

• Choroba Alzheimera to najczęściej występujący zespół otępienny (obok m.in. otępień z ciałami Levy’ego, otępień naczyniopochodnych, otępień czołowo-skroniowych oraz łagodnych zaburzeń poznawczych). Są też zespoły otępienne, które rozwijają się wskutek niedoborów, np. witaminy B12. W tym przypadku często udaje się je leczyć skutecznie.
• Ryzyko zachorowania na demencję wzrasta wraz z wiekiem. Otępienie sporadycznie rozpoznaje się u osób młodych. Rzadziej może również występować u osób poniżej 60. roku życia. Ale zaburzenia otępienne po 65. roku życia obserwuje się u 6 proc. osób, a u osób powyżej 80. roku życia – u 20 proc.;
• Zachorowalność na chorobę Alzheimera u osób w przedziale wiekowym 65–85 lat podwaja się co pięć lat. Po 85. roku życia odsetek zachorowań na chorobę Alzheimera zmniejsza się na korzyść otępienia naczyniopochodnego, które rozwija się m.in. wskutek nadciśnienia.
• Zespoły otępienne najczęściej mają podstępny początek. Na przykład w chorobie Alzheimera występują wówczas łagodne przejawy, takie jak powtarzanie tych samych pytań, trudności w doborze odpowiednich słów, niewielkie trudności w orientacji przestrzennej, apatia. Objawy narastają stopniowo. W zaawansowanej postaci pacjent przestaje rozumieć otoczenie, nie rozpoznaje bliskich, zapomina oczywistych czynności (np. chodzenia po schodach), pacjenci często są albo pobudzeni albo apatyczni.
• Każdy zespół otępienny to choroba postępująca i od pewnego momentu osoba z demencją nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować.
• Wciąż nie da się wyleczyć zespołów otępiennych takich jak choroba Alzheimera, otępienie naczyniopochodne, otępienie z ciałami Levy’ego czy otępienie czołowo-skroniowe. Odpowiednie leki oraz interwencje psychologiczne i rehabilitacja mogą jednak spowolnić postęp choroby. Bardzo istotna w tym przypadku jest wczesna reakcja – im wcześniej rozpocznie się leczenie i rehabilitację, tym większe szanse na spowolnienie rozwoju choroby. Pomóc w postawieniu rozpoznania może neurolog, psycholog, psychiatra, geriatra.
• Choć nie da się wyleczyć demencji, możliwe jest leczenie różnych objawów towarzyszących zespołom otępiennym, np. stanów pobudzenia czy zaburzeń snu.
• Nie każdy zespół otępienny zaczyna się od zaburzeń pamięci; na przykład otępienie czołowo-skroniowe, które stanowi około 8-10 proc. przypadków otępień, rozpoczyna się od zaburzeń zachowania (pacjent stopniowo przestaje kontrolować swoje emocje i zachowanie) oraz zaburzeń mowy (trudności ze znalezieniem słowa, słowotok). 
• Opiekunowie osób zmagających się z zespołem otępiennym są szczególnie narażeni na depresję, zaburzenia lękowe oraz pogorszenie się stanu zdrowia fizycznego. Związane jest to m.in. z przewlekłym stresem, jakiego doświadczają. Tego rodzaju stres upośledza zaś układ odpornościowy.
• Specjaliści zalecają, by opiekunowie w trosce o swoje zdrowie nie zaniedbywali badań kontrolnych, uczestniczyli w miarę możliwości w grupach wsparcia opiekunów osób chorych i nie obawiali się konsultacji z psychologiem i psychiatrą.

Źródło: zdrowie.pap.pl,