Badanie na obecność alkoholu i podobnie działających środków – opublikowano rozporządzenie MZ

Od 21 lutego 2023 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność́ alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika W rozporządzeniu określono:

1. warunki i metody przeprowadzania przez pracodawcę̨ oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ badań na obecność́ w organizmie pracownika: alkoholu i środków działających podobnie do alkoholu
2. sposoby dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego;
3. wykaz środków działających podobnie do alkoholu. 

Rozporządzenie określa m.in. rodzaje badań, jakie mogą̨ zostać́ wykonane w celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, tj.: 

1.     badanie wydychanego powietrza przy użyciu urządzenia elektronicznego dokonującego pomiaru stężenia alkoholu (analizatora wydechu) w wydychanym powietrzu metodą: 

·      spektrometrii w podczerwieni lub 

·      utleniania elektrochemicznego; 

2.     badanie krwi. 

W odniesieniu do badań analizatorem wydechu wskazano, że nie przeprowadza się ich przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu lub palenia tytoniu, elektronicznych papierosów lub nowatorskich wyrobów tytoniowych przez osobę̨ badaną. Badania dokonywane są̨ z użyciem jednorazowego ustnika, którego opakowanie należy otworzyć́ w obecności osoby badanej, lub bez użycia ustnika, jeżeli producent analizatora wydechu przewiduje taki sposób jego eksploatacji. 

W odniesieniu do badania krwi wskazano, że polega ono na przeprowadzeniu co najmniej dwóch analiz laboratoryjnych krwi pobranej z żyły osoby badanej:


1. metodą chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym i metodą spektrofotometryczną z użyciem dehydrogenazy alkoholowej (metodą enzymatyczną); 

2, metodą chromatografii gazowej z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym przy użyciu dwóch różnych warunków analitycznych. 

W rozporządzeniu określono także sposób postepowania z probówkami zawierającymi krew do badania, w tym warunki dotyczące przechowywania oraz transportowania pobranej krwi. 

Określono także jakiego rodzaju dane odnotowuje się w protokołach dokumentujących przeprowadzenie ww. badań oraz w przypadku odstąpienia od pobrania krwi do badania w związku decyzją lekarza w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że pobranie krwi może spowodować́ zagrożenie życie lub zdrowia osoby badanej. 

Rozporządzenie określa również̇ wykaz środków działających podobnie do alkoholu, którymi są̨: 

·      opioidy; 

·      amfetamina i jej analogi; 

·      kokaina; 

·      tetrahydrokanabinole; 

·      benzodiazepiny. 

W odniesieniu do badania na obecność́ środków wskazano, że obejmują̨ one: 

1. badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego; polegające na nieinwazyjnym pobraniu próbek śliny i umieszczeniu ich w urządzeniu do oznaczania metodą immunologiczną środków działających podobnie do alkoholu, zgodnie z instrukcją obsługi tego urządzenia;
2. badanie krwi, polegające na analizie laboratoryjnej krwi pobranej z żyły osoby badanej metodą chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową lub inną metodą instrumentalną, w tym: wysokosprawną chromatografią cieczową, wysokosprawną chromatografią cieczową połączoną ze spektrometrią masową;
3. badanie moczu, polegające na polega na analizie laboratoryjnej moczu osoby badanej metodą chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową lub inną metodą instrumentalną, w tym: wysokosprawną chromatografią cieczową, wysokosprawną chromatografią cieczową połączoną ze spektrometrią masową. 

Ponadto określono granice oznaczalności (LOQ) dla poszczególnych środków działających podobnie do alkoholu. Określono także sposób postepowania z probówkami zawierającymi krew lub mocz do badania, w tym warunki dotyczące przechowywania oraz transportowania pobranych materiałów. Określono również̇ jakiego rodzaju dane odnotowuje się w protokołach dokumentujących przeprowadzenie ww. badań. 

Rozporządzenie będzie miało wpływ na działalność́ mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek, przedsiębiorcy będą̨ mieli możliwość́ wprowadzenia kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność́ środków działających podobnie do alkoholu w stosunku do pracowników, a także osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż̇ stosunek pracy oraz osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność́ gospodarczą, których praca jest organizowana przez tych przedsiębiorców. Oprócz czynności organizacyjnych, przedsiębiorcy, którzy wprowadzą kontrolę trzeźwości pracowników lub kontrolę na obecność́ w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu, będą̨ musieli wyposażyć́ się w stosowne środki techniczne do ich przeprowadzania. 

Rozporządzenie jest szczególnie ważne dla pielęgniarek ochrony zdrowia pracujących oraz pielęgniarek pracujących w ratownictwie medycznym.

Szczegóły rozporządzenia omówimy w sekcji Artykuły.

Pełna treść rozporządzenia ponizej.