Praca pielęgniarek i położnych to ogromne wyzwanie fizyczne i psychiczne. Każdego dnia dbają o pacjentów, niosą pomoc i wsparcie, często kosztem własnego zdrowia. Szczególnie narażony na przeciążenie jest kręgosłup, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jak zatem dbać o siebie, aby uniknąć przewlekłego bólu i urazów?

Nasza praca wymaga nie tylko poświęcenia, ale i troski o własne zdrowie, szczególnie o kręgosłup, który codziennie narażony jest na duże obciążenia. Dlatego warto pamiętać o kilku kluczowych zasadach:

✅ Nie dźwigaj samodzielnie, jeśli możesz poprosić o pomoc. Nie bój się prosić kolegów i koleżanki o wsparcie przy przenoszeniu pacjentów. Korzystaj z zespołowej pracy i staraj się angażować dodatkową pomoc, aby uniknąć nadmiernego przeciążenia. Jeśli nie masz możliwości poproszenia o pomoc, upewnij się, że stosujesz prawidłowe techniki podnoszenia, uginając kolana i trzymając plecy prosto.

✅ Zgłaszaj brak sprzętu do transferu pacjentów. Wielokrotne ręczne podnoszenie pacjentów znacząco zwiększa ryzyko urazów kręgosłupa. Jeśli w Twoim miejscu pracy brakuje podnośników, ślizgów czy pasów do przenoszenia pacjentów, nie wahaj się zgłosić tego problemu. Nowoczesne rozwiązania technologiczne są nie tylko ułatwieniem, ale i koniecznością dla ochrony zdrowia personelu medycznego.

✅ Po pracy regeneruj ciało i dbaj o kondycję fizyczną. Nie ignoruj bólu, bo z czasem może stać się przewlekły i prowadzić do poważniejszych schorzeń. Po dyżurze znajdź czas na odpoczynek, delikatne rozciąganie i regenerację organizmu. Warto wprowadzić do rutyny ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców i brzucha, które pomogą stabilizować kręgosłup i zmniejszyć jego obciążenie podczas pracy. Korzystaj także z technik relaksacyjnych, takich jak masaże, kąpiele solne czy joga, które pomagają rozluźnić napięte mięśnie.

Normy ręcznego przenoszenia

Normy ręcznego przenoszenia ciężarów są ściśle określone w przepisach prawa. Nie są one jednak sprecyzowane, jeśli chodzi o sektor ochrony zdrowia i pracę z pacjentem, co stwarza istotne wyzwania dla personelu medycznego. Zgodnie z § 13. 1 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 kwietnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych, masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:

1. dla kobiet – 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej,

2. dla mężczyzn – 30 kg przy pracy stałej oraz 50 kg przy pracy dorywczej.

Pielęgniarki i położne często zmuszone są do przenoszenia pacjentów o znacznie większej masie, co może skutkować urazami i przewlekłymi dolegliwościami bólowymi. Aby zminimalizować ryzyko kontuzji, niezwykle istotne jest korzystanie z dostępnych środków wspomagających transfer pacjentów, takich jak podnośniki, ślizgi i pasy transportowe. Warto również szkolić personel w zakresie ergonomii pracy, aby unikać nadmiernych obciążeń kręgosłupa i stosować odpowiednie techniki podnoszenia. Kluczowe jest również zgłaszanie wszelkich braków w wyposażeniu technicznym do przełożonych i dążenie do wdrażania nowoczesnych rozwiązań ułatwiających codzienną pracę.

Zdrowie personelu medycznego jest równie ważne jak zdrowie pacjentów – pamiętajmy, że ochrona własnego ciała jest podstawą długotrwałej i efektywnej pracy w zawodzie pielęgniarki i położnej.

Dodatkowe wskazówki:

🔹 Dbaj o ergonomię pracy - podczas podnoszenia i przenoszenia pacjentów staraj się zachować prawidłową postawę – uginaj kolana, trzymaj plecy prosto, a ciężar rozkładaj równomiernie. Staraj się unikać skrętów tułowia podczas dźwigania, ponieważ może to zwiększać ryzyko kontuzji. Pamiętaj również o stabilnym ustawieniu stóp – szeroki rozstaw zapewni lepszą równowagę i kontrolę nad ciężarem.

Jeśli pacjent wymaga przeniesienia, skorzystaj z pomocy innej osoby lub urządzeń wspomagających, takich jak podnośniki, ślizgi czy pasy do przenoszenia. Jeśli sprzęt nie jest dostępny, a przenoszenie pacjenta jest nieuniknione, postaraj się pracować w zespole i stosować techniki minimalizujące obciążenie kręgosłupa. Dodatkowo, regularne szkolenia z ergonomii mogą pomóc w opanowaniu technik, które zmniejszają ryzyko urazów i poprawiają efektywność pracy.

🔹 Unikaj nagłych ruchów - szarpnięcia, gwałtowne skręty i niekontrolowane przeciążenia mogą powodować mikrourazy, które z czasem mogą prowadzić do przewlekłego bólu i uszkodzeń kręgosłupa. Staraj się pracować płynnie i przewidywalnie, unikając wykonywania gwałtownych ruchów bez wcześniejszego przygotowania ciała. Przy zmianie pozycji pacjenta stosuj zasadę powolnych, kontrolowanych ruchów oraz wykorzystuj siłę nóg i mięśni korpusu zamiast nadmiernie obciążać kręgosłup. Pamiętaj również o dostosowaniu tempa pracy do swoich możliwości fizycznych – forsowanie organizmu może skutkować długofalowymi problemami zdrowotnymi. Warto także zadbać o ergonomiczne środowisko pracy i regularne ćwiczenia poprawiające stabilność ciała.

🔹 Wzmacniaj mięśnie pleców i brzucha - regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie posturalne, zwłaszcza mięśnie brzucha, dolnej części pleców i bioder, pomagają utrzymać stabilność kręgosłupa i zmniejszyć ryzyko przeciążeń. Ćwiczenia wzmacniające, takie jak planki, martwy ciąg bez obciążenia, ćwiczenia stabilizacyjne na piłce gimnastycznej oraz trening z gumami oporowymi, mogą skutecznie poprawić wytrzymałość mięśniową. Warto również włączyć ćwiczenia rozciągające, które poprawiają mobilność i zapobiegają przykurczom mięśniowym – szczególnie zaleca się rozciąganie mięśni biodrowo-lędźwiowych, czworogłowych oraz mięśni grzbietu. Regularne sesje aktywności fizycznej, nawet krótkie, ale systematyczne, mogą znacznie zmniejszyć ryzyko bólu i urazów wynikających z przeciążeń zawodowych.

🔹 Odpoczywaj i regeneruj siły - sen odgrywa kluczową rolę w procesach regeneracyjnych organizmu – dbaj o regularny rytm dobowy i staraj się spać co najmniej 7-8 godzin dziennie. Odpowiednia dieta, bogata w składniki odżywcze wzmacniające mięśnie i kości, takie jak wapń, witamina D, białko, magnez oraz zdrowe kwasy tłuszczowe, wspiera funkcjonowanie układu mięśniowo-szkieletowego i zmniejsza ryzyko urazów. Warto również pamiętać o nawadnianiu organizmu – odwodnienie może prowadzić do osłabienia mięśni i zwiększonego ryzyka kontuzji.

Regularny relaks jest równie istotny – techniki odprężające, takie jak masaże, kąpiele solne, joga, medytacja czy ćwiczenia oddechowe, pomagają zredukować napięcie mięśniowe i poprawiają ogólną kondycję ciała. Korzystanie z terapii ciepłem, np. w postaci okładów termicznych lub sauny, może skutecznie rozluźnić mięśnie po intensywnym wysiłku. Dodatkowo, warto zadbać o aktywny odpoczynek – lekkie spacery, pływanie czy ćwiczenia rozciągające mogą poprawić krążenie krwi i wspierać regenerację organizmu. Pamiętaj, że zdrowie fizyczne i psychiczne są równie ważne – dbając o siebie, zwiększasz swoją wydajność i komfort pracy.

🔹 Korzystaj ze wsparcia zespołu - współpraca z innymi członkami zespołu, komunikacja i wzajemne wsparcie są kluczowe dla efektywnej i bezpiecznej pracy. Zawsze, gdy jest to możliwe, angażuj innych pracowników w przenoszenie pacjentów, aby zminimalizować ryzyko przeciążenia i kontuzji. Warto również wypracować sprawny system współpracy, w którym obowiązki związane z transferem pacjentów są jasno podzielone, a każdy członek zespołu zna swoje zadania.

Nie bój się zgłaszać problemów związanych z ergonomią pracy przełożonym – wskazywanie braków w wyposażeniu czy procedurach może przyczynić się do poprawy warunków pracy całego personelu.

zdjęcie: Adobe Stock