2025-10-23Pielęgniarstwo ogólnePielęgniarstwo chirurgicznePielęgniarstwo internistycznePielęgniarstwo diabetologicznePielęgniarstwo neurologicznePielęgniarstwo rodzinne (POZ)Pielęgniarstwo opieki długoterminowejOchrona zdrowia pracującychPielęgniarstwo geriatrycznePielęgniarstwo pulmonologiczne
Porównanie pomocy ortopedycznych – kiedy wybrać którą?
Tabela porównawcza, schemat decyzyjny i praktyczne wskazówki dla pielęgniarek i pielęgniarzy
Dobór odpowiedniej pomocy ortopedycznej – czy to laski, kul, balkonika czy wózka – jest kluczowy dla bezpieczeństwa, samodzielności oraz jakości życia pacjenta. Właściwie dobrany sprzęt zmniejsza ryzyko upadków, wspiera proces rehabilitacji, poprawia komfort psychiczny i umożliwia większą niezależność w codziennym funkcjonowaniu. Pielęgniarki i pielęgniarze odgrywają istotną rolę w ocenie potrzeb pacjenta, edukacji chorego i jego rodziny oraz monitorowaniu prawidłowego użytkowania pomocy ortopedycznych. W artykule przedstawiamy praktyczne zestawienie najczęściej stosowanych pomocy, kryteria ich doboru oraz prosty schemat decyzyjny wspierający wybór odpowiedniego rozwiązania w różnych sytuacjach klinicznych.
1. Tabela porównawcza pomocy ortopedycznych
2. Schemat decyzyjny – jak dobrać sprzęt?
1. Ocena sprawności pacjenta – obejmuje równowagę (test TUG, ocena chodu), siłę mięśniową (np. test unoszenia z krzesła), koordynację ruchową i zdolność do utrzymania pozycji stojącej. Warto zwrócić uwagę na ewentualne deficyty neurologiczne lub bólowe, które ograniczają mobilność.
2. Zakres problemu klinicznego:
o niewielkie trudności w poruszaniu się, lekkie bóle stawów → laska,
o konieczność odciążenia jednej kończyny po urazie lub zabiegu → kula łokciowa,
o obustronne osłabienie mięśniowe, zaburzenia równowagi, choroby neurologiczne → balkonik,
o potrzeba dłuższego chodzenia z możliwością odpoczynku, przewlekłe choroby układu krążeniowo-oddechowego → rolator,
o głębokie ograniczenie mobilności, porażenia, ciężkie choroby narządu ruchu → wózek inwalidzki.
3. Warunki środowiskowe – należy uwzględnić szerokość drzwi, obecność schodów, wysokość progów, rodzaj podłogi (śliska, dywanowa), dostęp do windy. To czynniki decydujące o wyborze sprzętu składanego, o określonej szerokości czy wyposażonego w hamulce.
4. Możliwości pacjenta i opiekuna – ocena zdolności pacjenta do obsługi sprzętu (np. siła rąk potrzebna do hamowania rolatora), gotowość do nauki techniki chodu oraz poziom akceptacji. Opiekunowie powinni być przeszkoleni w zakresie asekuracji, konserwacji i kontroli bezpieczeństwa urządzenia.
Dzięki temu schematowi pielęgniarka może systematycznie i świadomie doradzić pacjentowi, wybierając sprzęt odpowiadający jego potrzebom, ograniczeniom i warunkom życia.
Praktyczne wskazówki dla pielęgniarek i opiekunów
• Instruktaż – zawsze pokazuj pacjentowi technikę krok po kroku i powtarzaj do uzyskania płynności. Warto rozpocząć naukę od prostych manewrów (chodzenie po prostej linii, obrót w miejscu), a następnie przechodzić do bardziej złożonych (pokonywanie progów, wchodzenie do windy). Dobrą praktyką jest nagranie krótkiego filmu dla pacjenta i opiekuna, aby mogli utrwalać zalecenia w domu
• Bezpieczeństwo – usuń dywany, zabezpiecz progi, zapewnij oświetlenie nocne, zamocuj uchwyty przy toalecie i w łazience. Sprawdź regularnie stan podłogi (śliska, mokra powierzchnia to ryzyko upadku). Zalecane jest stosowanie obuwia na płaskiej podeszwie antypoślizgowej
• Edukacja rodziny – ucz opiekunów, jak asekurować pacjenta (np. trzymając za pas, a nie za ręce), jak konserwować sprzęt (np. regularne dokręcanie śrub, sprawdzanie hamulców w rolatorze, kontrola zużycia nakładek gumowych lasek i kul). Warto przekazać rodzinie pisemną instrukcję pielęgnacyjną lub checklistę bezpieczeństwa
• Indywidualizacja – nie ma jednej idealnej pomocy ortopedycznej, każdy pacjent wymaga dostosowania sprzętu do swoich potrzeb i otoczenia. Zawsze należy mieć na uwadze specyfikę choroby (np. parkinsonizm, niewydolność oddechowa), a także oczekiwania pacjenta dotyczące mobilności (chodzenie tylko po mieszkaniu czy również na zewnątrz)
• Monitorowanie postępów – oceniaj regularnie, czy wybrany sprzęt nadal odpowiada stanowi pacjenta. W praktyce oznacza to okresowe sprawdzanie techniki chodu, równowagi, siły mięśniowej oraz stopnia samodzielności. Czasami konieczna jest zmiana na inny rodzaj pomocy (np. z laski na balkonik, z balkonika na rolator). Warto pamiętać o dokumentowaniu zmian w planie pielęgnacyjnym i przekazywaniu informacji zespołowi terapeutycznemu.
źródło:
Gieremek K. Hojan E. Janicki S. Majcher P. Kategoryzacjaa wyrobów medycznych do zaopatrzenia indywizduoalnego. Warszawa 2016.
https://polmed.org.pl/wp-content/uploads/sites/2/2016/05/FINAL-z-korekta-kategoryzacja-wersja-pomniejszona.pdf dostęp. 17.10.2025
zdjęcie: Adobe Stock
Treści z serwisu pielęgniarki.com.pl – pielęgniarstwo i położnictwo w praktyce - mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny i nie stanowią porady specjalistycznej, medycznej, lekarskiej czy pielęgniarskiej.
